Kindgesprek bij de rechtbank vanaf 8 jaar: een stap vooruit?
Per 1 juli 2025 verandert er iets belangrijks in familiezaken: kinderen vanaf 8 jaar worden voortaan standaard uitgenodigd voor een kindgesprek bij de rechtbank. Daarmee wordt een werkwijze landelijk ingevoerd die eerder al gold voor de gerechtshoven (sinds 1 januari 2025) en succesvol is getest in een pilot bij rechtbank Amsterdam.
Tot nu toe lag de grens op 12 jaar. De gedachte is dat ook jongere kinderen gehoord moeten worden in procedures die hen rechtstreeks raken zoals gezag, omgang of scheiding van hun ouders.
Wat betekent dit voor een kind van 8?
Een scheiding is voor kinderen al een ingrijpende gebeurtenis. Dat zij een stem krijgen, is waardevol. Tegelijkertijd roept deze verandering vragen op: wat doet het met een kind om in een rechtbankgebouw te verschijnen? Begrijpen jonge kinderen voldoende wat ze zeggen en wat de gevolgen daarvan kunnen zijn?
Kinderen van deze leeftijd bevinden zich midden in hun emotionele en cognitieve ontwikkeling. Abstracte begrippen zoals ‘gezag’ of ‘belang van het kind’ zijn voor hen moeilijk te bevatten. Bovendien speelt de setting een grote rol: een gesprek met een rechter, hoe vriendelijk ook bedoeld, kan voor een kind al snel aanvoelen als spannend of zelfs beangstigend.
De kracht van een veilige omgeving
Een kind dat zich gehoord voelt, is vaak een kind dat zich gezien voelt. Dat lukt alleen als de omgeving veilig genoeg is om zich uit te spreken.
In sommige gevallen is dat niet het geval. Denk aan situaties waarin een kind door een ouder beïnvloed is of het contact met één ouder onder druk staat. De kans bestaat dat een kind zich dan inhoudt of uitspraken doet die niet volledig uit henzelf komen.
Dat maakt het gesprek kwetsbaar en dat vraagt om extra zorgvuldigheid in de uitvoering. Niet alleen juridisch, maar juist ook pedagogisch.
Goed luisteren is niet hetzelfde als alles overnemen
Kinderen hebben recht op een stem, maar niet de last van een keuze. Het kindgesprek kan waardevol zijn om de leefwereld van het kind beter te begrijpen. Tegelijkertijd moeten we enorm waken voor het juridiseren van die stem. Kinderen mogen geen partij worden in het conflict van hun ouders.
Het kindgesprek is geen doel op zich, maar een middel dat goed moet worden ingezet. De vraag blijft: hoe zorgen we ervoor dat het kind écht gehoord wordt, zonder dat het zich verantwoordelijk voelt?
Wat is jouw mening?
De toekomst van het kindgesprek ligt in onze handen. Hoe kunnen we dit proces veiliger en effectiever maken? Deel jouw gedachten hieronder, ik ben benieuwd!
